Türkiye Reklam Kurulu, 2025/847 sayılı kararı ile YouTube (Google Reklamcılık ve Pazarlama Ltd. Şti.) hakkında haksız ve yanıltıcı ticari uygulamalarda bulunması nedeniyle 863.580 TL idari para cezası uygulamış ve reklam durdurma kararı vermiştir. Kararın konusu, özellikle YouTube Premium abonelik kampanyalarında kullanılan “karanlık tasarım (dark patterns)” uygulamalarıdır.
Yapılan incelemede şu tespitler yapılmıştır:
- “Bireysel” abonelik seçeneğinin varsayılan olarak önceden seçili olması, kullanıcıların özgür tercih yapma hakkını sınırlamaktadır.
- “1 ay ücretsiz dene” gibi teklifler için kredi kartı bilgisi girilmesi zorunlu tutulmakta, bu durum otomatik yenilemelere açık ve net bir şekilde bildirilmemektedir.
- Teklifi reddetmek için kullanılan “X” ikonu görsel olarak küçültülmüş ve asimetrik bir şekilde yerleştirilmiş, böylece kullanıcıların teklifi kolayca iptal etmesi zorlaştırılmıştır.
Bu arayüz tasarımlarının, tüketicileri yanıltıcı nitelikte olduğu, önemli bilgileri gizlediği ve bağımsız karar verme süreçlerini olumsuz etkilediği tespit edilmiştir. Bu durum, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Kanunu’nun 61., 62. ve 63. maddeleri ile ilgili reklam düzenlemelerine aykırıdır.
Kurul ayrıca kararında, özellikle Avrupa Dijital Hizmetler Yasası (DSA) ve OECD’nin karanlık ticari uygulamalarkonusundaki rehberlerine atıfta bulunmuş, varsayılan ayarlar, gizli iptal seçenekleri ve yanıltıcı “ücretsiz deneme” ifadeleri gibi manipülatif arayüz tasarımlarının tüketici özerkliği açısından önemli riskler taşıdığını vurgulamıştır.
Bu karar, daha önce Spotify ve Amazon’a yönelik benzer uygulamalara ilişkin kurul kararlarıyla paralellik göstermekte olup, dijital pazarlamada şeffaflık ve adil rekabeti zedeleyen uygulamalara karşı artan düzenleyici yaklaşımı ortaya koymaktadır.
Duyuru & Haberler
